شهید ستاری، معمار نوسازی نیروی هوایی

- پانزدهم دی ماه 1373 دومین حادثه تلخ و تأسف بار هوایی که بر اثر آن جمعی از فرماندهان بلند پایه نظامی به شهادت رسیدند، بوقوع پیوست و در نتیجه آن سرلشکر منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش به همراه زبدگانی همچون سرلشکر خلبان مصطفی اردستانی (معاونت عملیات نیروی هوایی)، سرلشکرخلبان سید علیرضا یاسینی (معاون هماهنگ‌کننده و رئیس ستاد نیروی هوایی) و 9 نفر دیگر از بهترین فرزندان این سرزمین شهید شدند.

 

شهید ستاری، معمار نوسازی نیروی هوایی

- پانزدهم دی ماه 1373 دومین حادثه تلخ و تأسف بار هوایی که بر اثر آن جمعی از فرماندهان بلند پایه نظامی به شهادت رسیدند، بوقوع پیوست و در نتیجه آن سرلشکر منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش به همراه زبدگانی همچون سرلشکر خلبان مصطفی اردستانی (معاونت عملیات نیروی هوایی)، سرلشکرخلبان سید علیرضا یاسینی (معاون هماهنگ‌کننده و رئیس ستاد نیروی هوایی) و 9 نفر دیگر از بهترین فرزندان این سرزمین شهید شدند.

 

در حادثه نخست که بلافاصله پس از سرسلسله عملیات‌های موفق -عملیات شکست حصر آبادان- اتفاق افتاد، 80 نفر از رزمندگان به همراه فرماندهان عالیرتبه سپاه و ارتش؛سرلشکر ولی فلاحی (جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش)، سرلشکر خلبان جواد فکوری (فرمانده نیروی هوایی و مشاوردر ستاد مشترک ارتش)، سرلشکر موسی نامجو(نماینده امام در شورای عالی دفاع و فرمانده دانشکده افسری)، سردار کلاهدوز(قائم مقام سپاه پاسداران) وسردار محمد جهان آرا (فرمانده سپاه خرمشهر) در شرایطی که سخت به وجودشان نیاز بود به همراه جمعی دیگر به شهادت رسیدند. متأسفانه سومین حادثه یازده سال بعد اتفاق افتاد و در دی ماه 1384 هواپیمای فالکن 20، حامل سردار احمد کاظمی فرمانده نیروی زمینی سپاه به‌همراه 10 نفراز فرماندهان وپاسداران جان برکف در نزدیکی ارومیه سقوط کرده وکلیه سرنشینان آن به شهادت رسیدند.

لحظات قبل ازسانحه
 عقربه‌های ساعت به 8 شب نزدیک می‌شدند. سرهنگ جمشیدی خلبان هواپیما به همراه کمک خود سرهنگ دوم خلبان جم منش، هواپیما را برای پرواز آماده می‌کردند. تیمسار ستاری به اتفاق سایر همراهان پای هواپیما آمدند و پس ازوداع با مشایعت‌کنندگان سوارشدند.

مهندس پرواز آخرین چک‌های قبل از پرواز را انجام داد و با بسته شدن درب هواپیما، پرنده آهنین «جت استار» اجازه یافت تا در مسیر پروازی خود به سمت فرودگاه مهرآباد تهران به پرواز درآید.

 

با به غرش درآمدن موتورهای هواپیما، مسیر تاکسی کردن توسط برج به خلبان اعلام می‌شود وهواپیما آرام آرام و بدون هیچ مشکلی به انتهای باند رسیده وتیک‌آف می‌کند. در هنگام ارتفاع گرفتن، مهندس پرواز ناگهان متوجه می‌شود که چراغ هشدار درهواپیما روشن شده است که نشانگر وجود اشکال در درست بسته شدن درهواپیما بود. با مشاهده این وضعیت خلبان اعلام وضعیت اضطراری کرده ودرخواست بازگشت به فرودگاه اصفهان را می‌کند.

 

 

برج مراقبت نیز با انجام اقدامات لازم هواپیما را راهنمایی می‌کند تا درفرودگاه اصفهان فرود آید. هواپیما کم کم شروع به کاستن ارتفاع می‌کند و تا حدود ۵۰۰۰ پا کاهش می‌دهد. در آخرین تماس موقعیت هواپیما سؤال می‌شود و جواب می‌آید: در حال گردش برای فاینال هستیم... اما ناگهان ارتباط با برج مراقبت قطع می‌شود وهواپیمای حامل نخبگان نیروی هوایی ارتش در فاصله ۶۴ کیلومتری فرودگاه اصفهان سقوط کرده وتمامی سرنشینان آن به شهادت می‌رسند.

 

 

فرمانده خود ساخته

سرلشکر شهید منصور ستاری صرفنظر از موقعیت ممتاز فرماندهی نیروی هوایی ارتش یکی از نخبگان برجسته کشور بود که اگر در این پست مهم نظامی هم نبود، فقدانش خسارت بزرگی برای کشور محسوب می‌شد. وی در خانواده‌ای سختکوش، قانع و کار آفرین بزرگ شده بود و همچون پدرش از همت والایی برخوردار بود.

 

مرحوم حسن ستاری پدر شهید با کوچ به اطراف ورامین با دست خالی یک قصبه بزرگ ایجاد کرد و ده‌ها خانواده را با سخاوت و خیراندیشی در آن اسکان داد و بانی تأسیس آبادی معموری در آن منطقه شد و برای رفاه اهالی گام‌های بلندی برداشت. وی هنوز به همه آمال و آرزوهای خود دست نیافته بود که بر اثر سانحه تصادف با قطار دار فانی را وداع گفت و سایه پر مهرش از سر خانواده کوتاه شد. دست تقدیر موجب شد منصور کوچک پس از پدرخیلی زود در 9 سالگی طعم فقر و مشکلات را حس کند، طوری که برای تأمین معاش و تحصیل همزمان مجبور بود سختی‌های بسیاری را برخود هموار کند.

 

وی در خاطراتش می‌گوید برای تحصیل مجبور بوده کیلومترها راه بپیماید ومشقات زیادی را تحمل کند.سرانجام وی در سال 1346 با پایان یافتن تحصیلات متوسطه و گرفتن دیپلم وارد دانشکده افسری می‌شود و پس از اتمام دوره آموزشی با درجه ستوان دومی برای گذراندن دوره‌های عملی کنترل رادار، راهی امریکا می‌شود و پس از گذراندن دوره به‌عنوان افسر رهگیر در نیروی هوایی ارتش مشغول به کار می‌شود.

 

 

 در تکاپوی علم آموزی

روح جست‌و‌جوگر منصورکه قادر نبود او را در یک سطح نگه دارد وی را وادار به تکاپوی جدیدی کرده و با شرکت در کنکور در رشته برق و الکترونیک پذیرفته می‌شود و علم آموزی را از این طریق ادامه می‌دهد.

 

 

با آغاز جنگ تحمیلی وی بار دیگر به ارتش می‌پیوندد و با طرح‌ها و ابتکارات خود ارتش را در تجهیز سیستم‌های راداری و پدافندی یاری می‌رساند. در نتیجه ایده‌های ابتکاری وی سیستم راداری کشور ارتقا وکارایی قابل توجهی می‌یابد به‌طوری که در طول جنگ منشأ آثار و برکات بسیاری می‌گردد.

 

 

 ستاری به‌دلیل کارایی و لیاقتی که از خود نشان داده بود در سال 1362 به‌سمت معاونت عملیات پدافند نیروی هوایی منصوب شده و درسال 1364 به‌سمت معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی ارتقا می‌یابد و در بهمن 1365 به‌عنوان فرمانده نیروی هوایی ارتش برگزیده و تا پایان عمر در این سمت به ایران اسلامی خدمت می‌کند.

 

 

 

مبتکر طرح‌های اصولی
اقدامات شهید ستاری در طرح‌های ابتکاری بر چند رکن اصولی استوار بود:
- برنامه‌ریزی به همراه آینده‌نگری
- تربیت و سازماندهی نیروی انسانی کارآمد
- تأمین نیازهای دفاع ملی بویژه در حوزه نیروی هوایی با بهره‌گیری از توان ملی و پیشبرد اهداف خود کفایی کشور
- اعمال مدیریت پویا با تکیه بر روابط مناسب انسانی و دامن زدن به جو همکاری عمومی
از دیگر برنامه‌های شهید ستاری می‌توان  از؛
- تأسیس دانشگاه هوافضا با ۸گرایش تحصیلی
ـ تأسیس دانشکده پرستاری و راه‌اندازی مرکز تحقیقات و آموزش پزشکی (پاتولوژی) نیروی هوایی.
ـ توجه به آموزش هنگام خدمت و آموزش پرسنل رده میانی
ـ ایجاد هنرستان کارودانش فنی و حرفه‌ای درمراکز آموزش هوایی و اجرای برنامه‌های آموزشی برای افرادی که حداکثر با سن شانزده سال به استخدام نهاجا درآمده بودند تا بتوانند همانند سایر دانش‌آموزان به تحصیل بپردازند و دیپلم رسمی کشور به آنها اعطا شود.
ـ ایجاد شبکه دیده بانی به منظور تقویت سیستم پدافندی کشور
 ـ ایجاد موانع هوایی بر فراز دره‌ها، گذرگاه‌ها و ارتفاعات و... نام برد

شهید ستاری به مثابه معماری آینده‌نگر برای سیستم پدافند هوایی کشوربا راه‌اندازی تأسیسات و امکانات جدید و اجرای طرح‌هایی نظیر طرح «اوج» و نیز راه‌اندازی مرکز پژوهش، تحقیقات و آموزش «پتا» توان نیروی هوایی را تقویت و به چندین برابر رساند. این مهم در شرایطی که پایه‌های صنعتی کشور تقریباً ضعیف شده بود، کاری شگرف بشمار می‌آمد.

 

 

ایجاد مؤسسات فنی و صنعتی

 شهید ستاری با روحیه خود باوری به ایجاد مؤسسات فنی و صنعتی پیشرفته در نیروی هوایی پرداخت وبرای آموزش پروازی مرحله مقدماتی دانشجویان خلبانی با کمک مهندسین و متخصصین نهاجا، به ساخت هواپیمای «پرستو» مبادرت کرد. این هواپیما از نظر امکانات عملیاتی تقریباً شبیه هواپیمای بونانزای ساخت امریکا است.

 

 

یکی دیگر از فعالیت‌های اساسی سرلشگر شهید منصور ستاری طی سال‌های جنگ تحمیلی، اسکورت ناوگان تجاری کشتی‌های نفتکش ایران در خلیج فارس و دریای عمان بود. انجام عملیات اسکورت باتوجه به حجم عملیات جنگی کاری بس عظیم بود.

 

 

نگهداری مجتمع پتروشیمی بندرامام، حفاظت از میدان گازی کنگان و مواردی نظیرآن نیز یادآور اقدامات و جانفشانی‌های عقابان تیزپرواز و پرسنل پدافندی نیروی هوایی تحت فرماندهی و مدیریت این شهید نیک اندیش بود.

 

 

طراحی و ساخت خودرو«شمس»، ایجاد خطوط هوایی سها (سازمان هواپیمایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)، شرکت در طرح‌های دولتی در راستای امور مهندسی و تأسیساتی، افزایش کارایی و استخراج از معادن تحت پوشش که نیازمندی‌های صنایع نفتی و پتروشیمی کشور را مرتفع و پشتیبانی می‌کرد، ازدیاد بازده صنایع فلزی (ریخته‌گری ـ تراش و...) و دریافت سفارش به منظور رفع نیازمندی‌های دولتی، نظامی و خصوصی از دیگر اقدامات مفید این شهید است.

 

 

شهیدستاری برای کاهش اثرات محدودیت اعتباری و روبه‌رویی با شرایط پس از جنگ منطقی‌ترین راه را انتخاب کرد و آن خودکفایی هرچه بیشتر نیروی هوایی بود. وی از این طریق علاوه بر صرفه‌جویی دراعتبارات نیروی هوایی، توان تولیدی و خدماتی آن را نیز افزایش داد.

شهیدستاری با کمک فرماندهان و پرسنل نیروی هوایی طرح‌هایی را طراحی کرد که پس از وی یکی پس از دیگری جامه عمل می‌پوشند که به‌عنوان نمونه می‌توان به هواپیمای جنگی«آذرخش» اشاره کرد.

 

 

سرلشکر شهید منصور ستاری با همکاری پرسنل جان برکف نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی آنچه درتوان داشت در طبق اخلاص نهاده و به پیشگاه ملت ایران تقدیم کرد. یادش گرامی روحش شاد باد.